Una defensa igualitària de l’autonomia territorial. El cas d'Espanya

Pau Bossacoma Busquets

Resum


Aquest article distingeix diverses esferes constitucionals de la igualtat, atès que poden sorgir i prevaldre diferents concepcions i enfocaments sobre la igualtat en cada esfera. En comptes d’una igualtat sempre contrària a la diferència, aquest article argumenta que la seva esfera multinacional tendeix a requerir autogovern, asimetria i pluralisme, ja que una concepció multinacional de la igualtat busca una igualtat bàsica i profunda entre les nacions majoritàries i minoritàries. S’analitzaran qüestions cabdals relacionades amb aquesta esfera multinacional, com ara l’assignació de competències, les asimetries territorials, les declaracions de drets i la qüestió de la sobirania. El cas d’Espanya es pren com una referència empírica i jurídica per estudiar i reflexionar sobre les diferents esferes constitucionals de la igualtat. Pel que fa a l’esfera territorial, la política i la jurisprudència espanyoles acostumen a entendre el principi d’igualtat com un dogma i una eina de centralització i unificació. Aquesta comprensió tradicional es qüestionarà emprant elements de filosofia política, teoria constitucional i dret comparat.


Paraules clau


igualtat; autonomia; autogovern; sobirania; multinacional; Espanya

Cites


Abat Ninet, Antoni. (2020). Kelsen versus Schmitt and the Role of the Sub-National Entities and Minorities in the Appointment of Constitutional Judges in Continental Systems. ICL Journal 14 (4), 523-543.

Ackerman, Bruce. (2014). We the People. The Civil Rights Revolution. Cambridge: Harvard University Press.

Albertí, Enoch. (2018a). La solidaridad territorial y la prohibición de privilegios económicos o sociales. In María Emilia Casas Baamonde et al. (Eds.), Comentarios a la Constitución española (pp. 997-1004), vol. 2. Madrid: Wolters Kluwer.

Albertí, Enoch. (2018b). La igualdad de derechos y la libre circulación en el Estado Autonómico. In María Emilia Casas Baamonde et al. (Eds.), Comentarios a la Constitución española (pp. 1005-1013), vol 2. Madrid: Wolters Kluwer.

Alonso de Antonio, José Antonio. (1999). Sistema de distribución de competencias. In Óscar Alzaga Villaamil (Ed.), Comentarios a la Constitución española de 1978 (pp. 260-323). Madrid: Edersa.

Argullol, Enric, and Velasco, Clara (Eds.). (2011). Institutions and Powers in Decentralized Countries. Barcelona: Institut d’Estudis Autonòmics.

Barragán González, Maryluz. (2021, April 28). ¿Enterrar o no la ‘raza’ del texto de la Constitución? [Blog post]. IberICONnect.

Bauer, Otto, and Renner, Karl. (2016). Escrits sobre nació i federalisme. Barcelona: Institut d’Estudis de l’Autogovern.

Bogdandy, Armin Von. (2020). Principles of a systemic deficiencies doctrine: How to protect checks and balances in the Member States. Common Market Law Review, 57(3), 705-740.

Bogdandy, Armin Von, Kottmann, Matthias, Antpöhler, Carlino, Dickschen, Johanna, Hentrei, Simon, and Smrkolj, Maja. (2012). Reverse Solange – Protecting the essence of fundamental rights against EU Member States. Common Market Law Review, 49(2), 489-519.

Bossacoma, Pau. (2015). Reconocimiento y garantía de 'superderechos’ en Cataluña. Una propuesta alternativa tras la STC 31/2010. Revista Vasca de Administración Pública, 101, 17-53.

Bossacoma, Pau. (2018). Sovereignty in Europe. An idea in transformation. Girona: University of Girona.

Bossacoma, Pau. (2020). Morality and Legality of Secession. A Theory of National Self-Determination. Palgrave Macmillan.

Bossacoma, Pau, and López Bofill, Hèctor. (2016). The Secession of Catalonia: Legal Strategies and Barriers. In Xavier Cuadras-Morató (Ed.), Catalonia: A New Independent State in Europe? (pp. 107-148). Abingdon: Routledge.

Bossacoma, Pau, and Sanjaume-Calvet, Marc. (2019). Asymmetry as a device for equal recognition and reasonable accommodation of majority and minority nations. In Patricia Popelier and Maja Sahadžić (Eds.), Constitutional Asymmetry in Multinational Federalism (pp. 429-460). Palgrave Macmillan.

Cabellos, Miguel Ángel. (2006). La regulación de los derechos. In Rainer Hofmann et al. (Eds.), Estado compuesto y derechos de los ciudadanos (pp. 83-111). Barcelona: Institut d’Estudis Autonòmics.

Calhoun, John C. (2003). John C. Calhoun: Selected Writings and Speeches. Washington: Regnery Publishing.

Chemerinsky, Erwin. (2011). Constitutional Law. Principles and Policies. New York: Wolters Kluwer.

Cruz Villalón, Pedro. (2006). La curiosidad del jurista persa, y otros estudios sobre la Constitución. Madrid: CEPC.

Elazar, Daniel J. (1987). Exploring Federalism. Tuscaloosa: The University of Alabama Press.

Ferreres, Víctor. (2013). The Constitution of Spain. A Contextual Analysis. Oxford: Hart Publishing.

Ferreres, Víctor. (2018). Beyond the Principle of Proportionality. In Gary Jacobsohn and Miguel Schor (Eds.), Comparative Constitutional Theory (pp. 229-247). Cheltenham: Edward Elgar Publishing.

Fiss, Owen M. (1976). Groups and the Equal Protection Clause. Philosophy & Public Affairs, 5, 107-177.

Gagnon, Alain-G. (2009). Taking Stock of Asymmetrical Federalism in an Era of Exacerbated Centralization. In Alain-G. Gagnon (Ed.), Contemporary Canadian Federalism (pp. 255-271). Toronto: University of Toronto Press.

Gagnon, Alain-G., and Garon, Jean-Denis. (2019). Constitutional and Non-constitutional Asymmetries in the Canada Federation: An Exploration into the Policy Fields of Immigration and Manpower Training. In Patricia Popelier and Maja Sahadžić (Eds.), Constitutional Asymmetry in Multinational Federalism (pp. 77-104). Palgrave Macmillan.

Hart, Herbert L.A. (2012). The Concept of Law. Oxford: Oxford University Press.

Hogg, Peter Wardell. (2013). Constitutional Law of Canada. Toronto: Carswell.

Keating, Michael. (2012). Rethinking sovereignty: Independence-lite, devolution-max and national accommodation. Revista d’Estudis Autonòmics i Federals, 16, 9-28.

Kelsen, Hans. (2008). Peace through Law. Clark: The Lawbook Exchange Ltd.

Kukathas, Chandran. (2003). The Liberal Archipelago. A Theory of Diversity and Freedom. Oxford: Oxford University Press.

Kymlicka, Will. (1989). Liberalism, Community and Culture. Oxford: Oxford University Press.

Kymlicka, Will. (1995). Multicultural Citizenship. A Liberal Theory of Minority Rights. Oxford: Oxford University Press.

Kymlicka, Will. (2001a). Politics in the Vernacular. Oxford: Oxford University Press.

Kymlicka, Will. (2001b). Territorial Boundaries: A Liberal Egalitarian Perspective. In David Miller and Sohail Hashmi (Eds.), Boundaries and Justice (pp. 249-275). Princeton: Princeton University Press.

Kymlicka, Will. (2018). Liberal Multiculturalism as a Political Theory of State-Minority Relations. Political Theory, 46(1), 81-91.

Lucas Verdú, Pablo, and Lucas Murillo de la Cueva, Pablo. (1998a). La solidaridad interterritorial. In Óscar Alzaga Villaamil (Ed.), Comentarios a la Constitución española de 1978 (pp. 459-468). Madrid: Edersa.

Lucas Verdú, Pablo, and Lucas Murillo de la Cueva, Pablo. (1998b). Autonomía e igualdad. In Óscar Alzaga Villaamil (Ed.), Comentarios a la Constitución española de 1978 (pp. 469-485). Madrid: Edersa.

MacCormick, Neil. (1999). Questioning Sovereignty. Law, State, and Practical Reason. Oxford: Oxford University Press.

Otto, Ignacio. (2010). Obras completas. Oviedo: Universidad de Oviedo.

Patten, Alan. (2014). Equal Recognition. The Moral Foundations of Minority Rights. Princeton: Princeton University Press.

Pemán Gavín, Juan. (2018). La cláusula de igualdad en las condiciones básicas. In María Emilia Casas Baamonde et al. (Eds.), Comentarios a la Constitución española (pp. 1212-1224), vol. 2. Madrid: Wolters Kluwer.

Pérez Alberdi, María R. (2018). Federalism and constitution: States’ participation in constitutional reform as a guarantee of the federalisation process. (A study of Spain’s unique model). Perspectives on Federalism, 10-3, 214-243.

Publius. (2001). The Federalist. The Gideon edition. Liberty Fund.

Rawls, John. (1999). A Theory of Justice. Revised Edition. Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press.

Requejo, Ferran. (2011). Liberal Democracy’s Timber is Still Too Straight. In Neil Walker, Jo Shaw and Stephen Tierney (Eds.), Europe’s Constitutional Mosaic (pp. 231-249). Oxford: Hart Publishing.

Requejo, Ferran. (2012). Three Theories of Liberalism for the Three Theories of Federalism: A Hegelian Turn. In Michel Seymour and Alain-G. Gagnon (Eds.), Multinational Federalism. Problems and Prospects (pp. 45-68). Hampshire: Palgrave Macmillan.

Requejo, Ferran. (2017). Plurinational democracies, federalism and secession. A political theory approach. Revista Catalana de Dret Públic, 54, 62-80. https://doi.org/10.2436/rcdp.i54.2017.2975.

Saiz Arnaiz, Alejandro. (1999). La apertura constitucional al derecho internacional y europeo de los derechos humanos. El artículo 10.2 de la Constitución española. Madrid: CGPJ.

Sunstein, Cass R. (2001). Designing Democracy. What Constitutions Do. Oxford: Oxford University Press.

Taylor, Charles. (1992). The Politics of Recognition. In Amy Gutmann (Ed.), Multiculturalism (pp. 25-73). Princeton: Princeton University Press.

Tierney, Stephen. (2004). Constitutional Law and National Pluralism. Oxford: Oxford University Press.

Tierney, Stephen. (2008). We the Peoples: Constituent Power and Constitutionalism in Plurinational States. In Martin Loughlin and Neil Walker (Eds.), The Paradox of Constitutionalism (pp. 229-246). Oxford: Oxford University Press.

Tierney, Stephen. (2017). Federalism and the Plurinational Challenge. In Amnon Lev (Ed.), The Federal Idea, (pp. 227-242). Hart Publishing.

Torbisco, Neus. (2006). Group Rights as Human Rights. Dordrecht: Springer.

Torbisco, Neus. (2014). Derechos indígenas. Reconocimiento y desafíos para la democracia constitucional y para los derechos humanos. In Liborio Hierro (Coord.), Autonomía individual frente a autonomía colectiva. Derechos en conflicto (pp. 81-127). Madrid: Marcial Pons.

Viver, Carles. (2011). La reconnaissance de la plurinationalité de l’Etat dans l’ordre juridique espagnol. In Alain-G. Gagnon and Ferran Requejo (Eds.), Nations en quête de reconnaissance: Regards croisés Québec-Catalogne (pp. 203-226). Brussels: Peter Lang.

Viver, Carles. (2012). Spain’s Constitution and Statutes of Autonomy. In Michael Burgess and G. Alan Tarr (Eds.), Constitutional Dynamics in Federal Systems (pp. 218-236). Montreal: MQUP.

Wade, Peter. (2004). Human nature and race. Anthropological Theory, 4(2), 157-172.

Walzer, Michael. (1983). Spheres of Justice. A Defense of Pluralism and Equality. New York: Basic Books.

Woehrling, José. (2009). The Canadian Charter of Rights and Freedoms and Its Consequences for Political and Democratic Life and the Federal System. In Alain-G. Gagnon (Ed.), Contemporary Canadian Federalism (pp. 224-249). Toronto: University of Toronto Press.




DOI: http://dx.doi.org/10.2436/rcdp.i62.2021.3508



 Reconeixement - NoComercial - SenseObraDerivada (by-nc-nd): No es permet un ús comercial de l'obra original ni la generació d'obres derivades.